Shashwat Dham Story and Overview
Under the guidance and direct participation of Kanchi Kamakoti Peethadhipati Jagadguru Shankaracharya Jayendra Saraswati Maharaj, this sacred site is situated in the heart of Nepal, near the Mahendra Highway, at the foothills of Devchuli Mountain, north of the Narayani River, and west of Devghat. Shashwat Dham was built with the direct investment of Nepal’s only Forbes-listed billionaire, Mr. Binod Chaudhary, with the objective of preserving Vedic Sanatan Dharma. This Shashwat Dham was inaugurated by the then Honorable President Mrs. Bidya Devi Bhandari on Falgun 24, 2073. Its main purpose is to preserve Vedic Sanatan Dharma as well as to preserve the original religious culture within Nepal. A Museum has been built in this premises with the aim of promoting the above place along with information about various deities, monasteries, temples, ashrams, chaityas and their importance within the Omkar family. The main temple, Shri Ekambareshwar Mahadev, is built in the artistic Shikhara (Khajuraho) style. The complex also features several significant sites, including Dash Dwar, Amrit Vinayak Ganeshji, Hanuman Chhatra, Shri Ram Temple, Durga Bhagwati Temple , Samudra Manthan, 108 Shiva Lingas, Navagraha, Yagyashala, Ved Vatika, Nakshatra Vatika, Arjun Rath, Buddhist Chaitya, and statues of Mahavir and Bahubali. In addition, a fully free residential secondary school (Vaidik Karmakanda Gurukul) is being run with the main objective of preserving the native Naumuthe Cow of Nepal and preparing a suitable priest for the preservation and promotion of Sanatan Dharma, culture.
Ekambareshwar Mahadev – Main Temple
The word “Ekambareshwar” is derived from three different words — “Eka” (one), “Amra” (mango tree), and “Ishwar” (Lord or God). Its literal meaning is “the Lord of the One Mango Tree,” referring to Lord Shiva.
According to ancient legend, Goddess Parvati performed intense penance beneath a sacred mango tree to please Lord Shiva. To test her devotion, Shiva sent fire and flood, but Parvati remained steadfast and undeterred. In the end, Shiva appeared before her, accepted her devotion, and united with her, marking the success of her penance.
Since then, Shiva has been worshipped as “Ekambareshwar” — the Lord of the One Mango Tree. This name symbolizes unwavering devotion to Shiva, reverence for nature, and the deep power of self-surrender.
The main temple of this Shashwat Dham, which has achieved the best position among the major destinations of Nepal, as ‘Best Tourists’ Destination of Nepal, 2018’ is the temple of Shri Ekambareshwar Mahadev. In particular, under the direction of Shankaracharya Jagadguru ShriJayendra Saraswati of Kanchikamkoti Peeth, a holy pond named Sarvtirtha Sarovar has been constructed around this Ekambareshwar temple built in the shikhar style (Khajuraho). There are 16 idols including Lord Ekambareshwar Mahadev installed inside this temple. Ganesh, Saraswati, Durga mata, Ranisti, Shiva Parvati Kartikeya, Adi Jagadguru Shankaracharya, 12 Rasi, Surya Bhagwan, Navagraha, Mahalakshmi, Bhagwan Vishnu, Kaal Bhairav, Radha Krishna, Hanuman Ji, Shri Ram Darbar and Nandi Bhagwan. Under the direct guidance of Shri Shankaracharya, the consecration (Prana Pratishtha) of all these idols was performed by prominent scholars and Acharyas from Nepal and India on the auspicious day of Falgun Shukla Ekadashi on Falgun 24, 2073BS. There is a tradition of worshiping this temple abiding by the complete classical and original Nepali worship tradition by the Vedic acharyas initiated by the Daksha Shankaracharya Math, regarding the regular worship done specially and a certain time table and related worship. It is also forbidden to touch by anyone other than acharya who worships any god vigraha installed in this temple. That is, only the deity established here can be seen.
References
Acharya Vishnu Prasad Ghimire; Story Collection
Principal of Vedic Karmakanda Gurukul
Khadindra Prasad Sangraula (Shiva); Story Collection and Development
Executive, Maintenance/Utility of Shashwat Dham
शाश्वत धाम बारे कथा र पृष्ठभुमि
वैदिक सनातन धर्म संरक्षण गर्ने उद्देश्यले काञ्चिकामकोटी पीठाधिपति जगद्गुरु शङ्कराचार्य जयेन्द्र सरस्वती महाराजजीका दिशा निर्देशन र प्रत्यक्ष सहभागितामा देवघाट देखि पश्चिम नारायणीको उत्तर र देवचुली पहाडको फेदी नेपालको मुटुभाग महेन्द्र राजमार्गको छेऊमै रहेको यस शाश्वत धामको निर्माण नेपालका एकमात्र फोब्र्समा सूचीकृत अरबपति श्रीबिनोद चौधरीको प्रत्यक्ष लगानीमा बनेको हो । यस शाश्वत धामको उद्घाटन तत्कालीन सम्माननीय राष्ट्रपति श्रीमती विद्यादेवी भन्डारी द्वारा २०७३ फाल्गुण २४ मा भएको थियो । यसको मूल उद्देश्य वैदिक सनातन धर्मको संरक्षण गर्नुका साथै नेपाल भित्रका मौलिक धार्मिक संस्कृतिको जगेर्ना गर्नु हो । यस परिसरमा ओमकार परिवार भित्र रहेका हिन्दू, बौद्ध, जैन र सिख धर्मका विभिन्न देवी, देवता, मठ, मन्दिर, आश्रम, चैत्य र त्यहाँको महत्वका बारेमा जानकारीका साथै उपरोक्त स्थानको प्रबद्र्धन गर्ने उद्देश्यले यहाँ संग्रहालयको पनि निर्माण गरिएको छ । कलात्मक शिखर (खजुराहो) शैलीमा निर्मित मुख्यमन्दिर (श्रीएकाम्बरेश्वर महादेव), दशद्वार, अमृत विनायक गणेशजी, हनुमान छत्र, श्रीराम मन्दिर, दुर्गा भगवती मन्दिर, समुद्र मन्थन, १०८ शिवलिङ्ग, नवग्रह, यज्ञशाला, वेद वाटिका, नक्षत्र वाटिका, अर्जुन रथ, बौद्ध चैत्य, महावीर र बाहुबली जस्ता दर्शनीय स्थानको रुपमा यहाँ निर्माण गरिएको छ । साथै नेपालको मूल रैथाने नौमुठे गाईको संरक्षण र सनातन धर्म, संस्कृतिको संरक्षण, संबद्र्धन र प्रबद्र्धन गर्न योग्य पुरोहित तैयार गर्ने मूल उद्देश्यले पूर्ण निःशुल्क आवासीय माध्यमिक विद्यालय (वैदिक कर्मकाण्ड गुरुकुल) सञ्चालित रहेको छ ।
एकाम्बरेश्वर महादेव – मुख्य मन्दिर
“एकाम्बरेश्वर” भन्ने शब्द तीन भागमा विभाजित छ — ‘एक’ (एउटा), ‘आम’ (आँपको रूख), र ‘ईश्वर’ (भगवान)। यसको अर्थ हुन्छ: ‘एउटामात्र आँपको रूखका स्वामी’, अर्थात् भगवान शिव।
पौराणिक कथाअनुसार, देवी पार्वतीले भगवान शिवलाई प्रसन्न पार्न एउटा पवित्र आँपको रूखमुनि कठोर तपस्या गर्नुभयो। शिवजीले उहाँको भक्ति परिक्षण गर्न आगो र बाढी पठाउनुभयो, तर पार्वती अडिग रहिन। अन्ततः शिव प्रकट भई उहाँसँग मिलन गर्नुभयो र पार्वतीको तपस्या सफल भयो।। त्यसबेलादेखि शिवलाई “एकाम्बरेश्वर” — एकमात्र आँपको रूखका भगवान भनेर पुकारिन्छ। यस नाममार्फत शिवजीप्रतिको अटल भक्ति, प्रकृतिप्रतिको सम्मान, र आत्म-समर्पणको महत्व झल्किन्छ।
नेपालका प्रमुख गन्तव्यहरु मध्ये उत्कृष्ट स्थान प्राप्त गर्न सफल यस शाश्वत धामको मुख्य मन्दिर श्री एकाम्बरेश्वर महादेवको मन्दिर हो । विशेष गरि काञ्चीकामकोटी पीठका शङ्कराचार्य जगद्गुरु श्रीजयेन्द्रसरस्वती ज्यू को दिशा निर्देशनमा शिखर शैली (खजुराहो) मा निर्मित यस एकाम्बरेश्वर मन्दिरको चारै तिर सर्वतीर्थ सरोवर नाम गरेको पवित्र पोखरीको निर्माण गरिएको छ । यस मन्दिर भित्र भगवान एकाम्बरेश्वर महादेव लगायत १६ मूर्तिहरुको स्थापना गरिएको छ । गणेश, सरस्वती, दुर्गामाता, रानिसति, शिव पार्वती कार्तिकेय, आदिजगद्गुरु शङ्कराचार्य, १२ राशिहरु, सूर्यभगवान, नवग्रह, महालक्ष्मी, भगवन विष्णु, काल भैरव, राधा कृष्ण, हनुमान जी, श्रीराम दरवार र नन्दी भगवान रहेका छन् । श्रीशङ्कराचार्य ज्यू ले आफ्नै दिशा निर्देशनमा नेपाल र भारतका विशिष्ट विद्वान् आचार्यहरुद्वारा फाल्गुन शुक्ल एकादशी (२०७३ फाल्गुन २४ गते) यहाँका सम्पूर्ण मुर्तिहरुको प्राणप्रतिष्ठा गरिएको हो । यस मन्दिरको विशेषता विशेषरूपमा गरिने नित्य पूजा अर्चना र निश्चित समयसारिणि एवं सम्बद्ध पूजनका विषयमा दक्ष शङ्कराचार्य मठद्वारा दीक्षित वैदिक आचार्यहरु द्वारा पूर्ण शास्त्रीय एवं मौलिक नेपाली पूजन परम्परालाई अंगालेर पूजा गर्ने परम्परा छ । साथै यस मन्दिरमा स्थापित कुनै पनि देव विग्रहलाई पूजन गर्ने आचार्य बाहेक अन्य लाइ स्पर्श गर्न समेत वर्जित छ । अर्थात यहाँ स्थापित देव विग्रह केवल दर्शन मात्र गर्न सकिने छ ।
सन्धर्भहरु
आचार्य विष्णुप्रसाद घिमिरे ; कथा संकलन
वैदिक कर्मकाण्ड गुरुकुलका प्रधानाध्यापक
खदिन्द्रप्रसाद संग्रौला (शिव) ; कथा संकलन तथा निर्माण
कार्यकारी, शाश्वत धामको मर्मत/उपयोगिता
