Namaste! You are warmly welcomed to the sacred religious and touristic site of Chillagadh.
Introduction
Located approximately 3 kilometers southwest from the concrete bridge over the Kankai River—the longest river bridge in Nepal—at the confluence of Shivasatakshi Municipality and Kankai Municipality along the Asian Highway in Jhapa District, lies the sacred pilgrimage destination of Chillagadh Dham, nestled on the banks of the Kankai Mai River in Ward No. 9 of Shivasatakshi Municipality.
This site, along with its historical pond, has emerged as a major spiritual and tourist destination—drawing pilgrims from across Nepal, stretching from the eastern Mechi to the western Mahakali, and from the snow capped Himalayas to the southern plains of the Terai.
Legends
Local legend claims that the pond known today as Chillagadh Pokhari was dug during the Dwapar Yuga by King Virat to provide water for his cattle.
This site is revered not only by Hindus but also by the Kirat, indigenous communities, and devotees of all ethnic backgrounds. Due to its proximity to the Mai River, the water level in the pond slightly recedes during the months of Chaitra and Baisakh, but with the change in seasons, it refills naturally.
Covering an area of one bigha, the square-shaped pond is surrounded by raised earthen walls of about 6 to 7 feet in height, giving it the appearance of a fortress. Curiously, no leaves or debris from the surrounding trees are ever seen floating on the pond’s surface. It is believed that a mysterious bird picks up any fallen material and removes it.
This pond, believed to be ancient, is home to fish of many varieties and houses a sacred tree submerged partially in water, where a turtle larger than a traditional rice winnow and a python are also said to reside. Occasionally, the turtles emerge at noon to bask in the sun. There are times when serpents rise from the pond, granting rare glimpses to those lucky enough to witness them.
Pilgrims often crowd the many temples of diverse ethnic faiths that surround the pond to perform religious rites. There is also a local belief that a sound, akin to the firing of a gun, is occasionally heard from the pond.
In 2001 B.S. (circa 1944 A.D.), a massive Shiva Linga, discovered on the hilltop of Satakshidham, was installed in the Shiv Mandir of Chillagadh Pokhari. A statue of Mahaguru Falgunanda, complete with full iconography, also graces this sacred place.
Spiritual Importance
Rooted in ancient religious traditions, this sacred site holds profound spiritual value. Chillagadh Dham is a sanctuary for spiritual seekers—a place of peace and meditation.It is believed that spiritual activities performed here bring mental peace and material prosperity. The site’s pristine natural beauty, serene environment, and cleanliness attract a large number of religious tourists.
The presence of the world’s largest Vedic altar (bedi) and fire pit (yagya kunda), along with proximity to the other two dhams—Satakshi Dham and Domukha Dham—further elevate its spiritual significance. According to local lore, no pilgrimage is complete without visiting Chillagadh Dham along with the other two dhams.
Over five thousand years ago, the five Pandavas are believed to have built the massive Vedic altar and fire pit here, where thousands of Brahmin priests were called to perform grand yagyas. Many temples and heritage sites in the vicinity—such as Kichaka Vadh, Arjundhara, Birat King’s Palace, and Birat Pokhari—hold mythological significance linked to the Mahabharata. The presence of five naturally raised mounds resembling meditation seats (asana) further reinforces the site’s religious and archaeological identity.
Surrounding the pond are five prominent earthen mounds, and the area was once covered by ancient trees, diverse flora, and a dense forest teeming with wildlife. Locals often came not only to appreciate the natural beauty but also to partake of fruits offered as sacred offerings. It is widely believed that visiting Chillagadh Dham brings relief from mental stress, resolves problems, and fulfills heartfelt wishes.
Other Attractions
Spanning 26 bighas, the massive altar built by the Pandavas and a 1-bigha fire pit enhance the site’s allure. The oldest manmade structure in the area is the temple of Bhagwati Maharani Mata, built in 2022 B.S. by three Maharani priestesses using only mud. The area is surrounded by an earthen embankment, and at its center lies a pond enclosed by another earthen ridge. The pond’s ever-flowing sacred waters are seen as the source of the site’s divine power.
Temples like the Kirat Manghim Temple, Shivalaya Temple, Bhagwati Temple, and Durga Devi Temple enhance the sanctity and beauty of the Dham.
Major festivals celebrated here include Udhauli during Mangsir Purnima and Ubhauli on Baisakh Purnima.
Other significant events are:
Shivaratri Mela in Falgun
Ram Navami in Chaitra
Birth Anniversary of 16th National Luminary Mahaguru Falgunanda on Kartik 25
Guru Purnima rituals at the Bhagwati Mata Temple performed by shamans and spiritual healers
Durga Puja from Ghatasthapana to Dashami during Vijaya Dashami
Monthly Kirat rituals as per Mundhum traditions at the Kirat Hangsama Manghim
Krishna Janmashtami celebrations featuring a depiction of Lord Krishna by the locals
In 2026 B.S., a tree-planting initiative added sacred banyan and peepal trees to the area, and a shrine housing idols of Sita, Ram, and Laxman was established between them, where regular worship continues.
Transportation
The Dham lies 4 km south of Maidhar in Shivasatakshi-9 and is accessible from Sangam Chowk on the Asian Highway.Public vehicles are readily available from Sangam Chowk and Milan Chowk. Visitors can also reach Chillagadh Dham via Birtamode, Surunga, and Maidhar after arriving at Bhadrapur Airport.
Travel Duration
The well-paved Asian Highway makes travel convenient. From Sangam Chowk, it takes about 5 minutes by vehicle to reach the Dham. The site is popular among pilgrims for spiritual ceremonies, scenic observation, picnics, and even film shooting. It is open year-round for visitors.
Important Guidelines
Visitors receive free services at this sacred site.
For rituals such as weddings, ancestral offerings (pind daan), bratabandha, rudri path, and others, the Chillagadh Dham Main Management Committee provides religious figures from different traditions—pandits, shamans, spiritual leaders, and priestesses.
No activity that violates the Committee’s guidelines and dignity is allowed.
Smoking, alcohol consumption, and animal sacrifice are strictly prohibited in the temple complex.
Prior permission from the Management Committee is required before initiating any new activity within the premises.
Sources:
Shishir Tumbapo (Story Collection), Chairperson – Chillagadh Religious and Touristic Site
Tulsa Devi Karki (Story Collection), Priestess – Chillagadh Religious and Touristic Site
Nepali language voice: Shobha Adhikari; Nepali language voiceover artist
Limbu language voice: Bishnu Maya Singak (Working at Radio Nepal Dhankuta and Gorkhapatra.)
पाःन्लेक् सेसेहाङ् फियाक लिम्बू किरात याक्थुङ चुम्लुङ झापा – थोसुधिम्बा
नमस्ते! हजुरलाई धार्मिक पर्यटकीय क्षेत्र चिल्लागढ़मा स्वागत छ।
परिचय
महेन्द्र राजमार्गको झापा जिल्ला अन्तर्गत शिवसताक्षी नगरपालिका र कनकाई नगरपालिकाको सँगम जोडिने तथा नेपालको सबैभन्दा लामो, कन्काई नदी माथि रहेको पक्की पुल देखि दक्षिण पश्चिम दिशा तिर, करीब ३ किमीको दुरीमा कनकाई माईको किनारामा अवस्थित, शिवसताक्षी नगरपालिका वडा नं. ८ मा पर्ने “श्री चिल्लागढ धाम” र साथमा रहेको पोखरीको ऐतिहासिकताले पुर्व मेची देखी पश्चिम महाकाली, उत्तर हिमाल देखी दक्षिण तराइसम्म यसको भ्रमणका लागि मुख्य गन्तब्य स्थल बन्दै गएको छ।
किम्बदन्तीहरु
द्वापर युगमा विराट राजाको गाई वस्तुलाई पानी खुवाउन खनेको पोखरी नै “चिल्लागढ पोखरी” हो भन्ने भनाई पनि रहेको छ। यस ठाउँलाई किराँतहरूले आफ्नो पवित्र धार्मिकस्थल भनी पूजाआजा गर्ने गरेका छन् । यस चिल्लागढ पोखरीको नजीक माई नदी रहेको कारण चैत्र बैशाख महिना तिर पोखरीको पानी केही मात्रामा घट्दै गएपनी मौसम बदलिए पश्चात पुन: पोखरिमा पानीले भरिभराउ हुने गर्दछ । एक विगाहा क्षेत्रफल ओगटेको यो चारकुने पोखरीको वरिपरि चारकुना बराबरी मिलाएर करिब ६/७ फिटको उचाईमा माटोको घेरा उठाएर किल्लाको स्वरूप दिइएको छ । आजसम्म कहिल्यै नसुनेको भनि विश्वास गरिएको यो पोखरीमा कहिलेकाही बन्दुक पड्केको जस्तो आवाज आउने गर्दछ भन्ने भनाई रहेको छ। चिल्लागढ पोखरीमा सताक्षीधामको सिरान पहाडमा पाईएको विशाल शिवलिङ्ग समेत २०५८ सालमा स्थापित गरिएको छ । यस पोखरीको किनारमा मङ्सिर पूर्णिमाका दिन उधौली र बैशाख पूर्णिमाका दिन उभौली पर्व मनाइन्छ ।
यस क्षेत्रको महत्व:
यो धाम एैतिहासिक धार्मिक घटनाबाट स्थापित हुन गएको हुँदा यसको धार्मिक महत्व धेरै छन् । आध्यत्मिक चिन्तकहरुका लागि शान्ती क्षेत्र साधना भुमी हो । यहाँको शुभ एबं दैबिक कार्यले मानसिक शान्ती र भौतिक समुन्नती प्राप्त हुने हुँदा पनि यसको अत्युत्तम महत्व छ । प्राकृतिक बातावरण, सुन्दर, स्वस्च्छ अनि रमणीय भएकाले यसको महत्व ठुलो छ । यो धाममा विश्वकै सबै भन्दा ठुलो बेदी र यज्ञ कुण्ड रहेको स्थल साथै चारधामको दर्शन गरी, ‘श्री चिल्लागढ़ धाम’को दर्शन छुटाए तिर्थब्रतबाट प्राप्त हुने फल चाहिँ प्राप्त नहुने किम्बदन्ती रहेको हुनाले यो धामको अझ महत्व बढेर गएको छ। श्री चिल्लागढ़ धामको दर्शनले मात्र पनि चारधामको फल प्राप्त हुने कथन पाइन्छ । यो क्षेत्रमा पाँचहजार वर्ष अघि पाँच पाण्डवहरुद्वारा आव्हान हज्जारौ ब्राम्हण पण्डित द्वारा संसारकै ठुलो बेदी र यज्ञकुण्ड बनाई होमादी यज्ञ गरिएको थियो । महाभारत कालसँग सम्बन्धित बिभिन्न मठमन्दिर तथा एतिहासिक सम्पदा स्थलहरु जस्तै किचक वध, अर्जुनधारा, बिराट राजा दरबार, बिराट पोखरी, आदि लगायतका क्षेत्रको कथन अनुसारको विशेषताहरु र यी ठाउँहरुको निकटताले गर्दा पनि यो विश्वासले गहिरो जरा गाढ़िसकेको छ। यसका साथै यज्ञ गर्दा चाहिने आसनको जस्तै आकृति भएका पाँच वटा थुम्काहरुले गर्दा पनि यो क्षेत्रको धार्मिक पुरातत्विकताको कथनको पाटो पनि सबल देखिन्छ। श्री चिल्लागढ़ धामको दर्शन गरे मानसिकता तनाव शान्त हुने, समस्या हल हुने र चिताएको कुराहरु पुराहुने जनबिस्वास रही आएको छ ।
अन्य आकर्षण:
पाँचहजार वर्ष अघि पाँच पाण्डवहरु द्वारा यज्ञ गर्न बनाइएको २६ बिगाहा क्षेत्रफलको बेदी १ बिगाहाको यज्ञकुण्ड रहेकोले यस धामको आकर्षण बढेको छ । यसै धाममा प्राकृतिक शिवलिंग रहेको छ । करिब २६ बिगाहा क्षेत्रफलको बाहिरि भाग वरिपरी अन्दाजी ५/६ फिटको उचाई डिल र बिचमा होमादी यज्ञ गरिएको स्थान जो चाहिँ पोखरीले सजिएको छ । किरात माङ्हिम मन्दिर, शिवालय मन्दिर, भगवति मन्दिर र दुर्गा देबी मन्दिरले यो धामलाई पबित्र शोभायमान बनाएको छ ।
यातायातः
यातायातको लागि शिवसताक्षी–८, माइधार देखि दक्षिणमा रहेको यो धाममा आउन महेन्द्र राजमार्ग अन्तर्गत संगम चौकसम्म पक्कि सडक छ भने त्यहाँ सम्म सवारी साधन प्रशस्त पाइन्छ। संगम चौक देखि २.५ कि.मि. दक्षिणमा रहेको ऐतिहासिक तथा धार्मिक स्थल श्री चिल्लागढ़ धामसम्म आउनको लागि सडक संगसंगै प्रशस्त रुपमा भाडाका सवारी साधन पाइन्छ । साथै भद्रपुर विमान स्थलबाट पनि सिधै बिर्तामोड, सुरुङ्गा, माईधार हुँदै ऐतिहासिक तथा धार्मिक स्थल श्री चिल्लागढ़ धाम आउन सकिन्छ ।
यात्रासमयः
महेन्द्र राजमार्ग भरी पक्कि सडक रहेको साथै महेन्द्र राजमार्ग अन्तर्गत संगम चौक देखि २.५ कि.मि. दक्षिणमा रहेको ऐतिहासिक तथा धार्मिक स्थल श्री चिल्लागढ़ धामसम्म आउनको लागि कच्ची सडक अन्दाजी १० मिनेट को यात्रा तय पश्चात यो धाम आउन सकिन्छ । यस क्षेत्रमा वनभोज खान, चलचित्र सुटिङ्ग गर्न, पुजा गर्न, दृष्य अवलोकन गर्न आउने गर्दछन् । अनुकुल जुनसुकै समयमा पनि यो धार्मिक स्थलमा आउन सकिन्छ।
ध्यान दिनुपर्ने कुराः
कानुनको मर्यादा विपरित कुनै पनि काम गर्न पाइदैन । भगवती माताको मन्दिर, लगायत श्री चिल्लागढ़ धाम परिसरमा धुम्रपान/माध्यपान निषेध गरिएको छ साथै यहाँ बली वा भोग दिन पाइदैन । समितिको अनुमति बिना यहाँ रहेको पोखरीमा साथै यो क्षेत्रमा पौडी खेल्न पाइदैन ।
सन्धर्भहरु
शिशिर तुम्बाफो; कथा संकलन
धार्मिक पर्यटकीय क्षेत्र चिल्लागढ़ अध्यक्ष
तुलसी देवी; कथा संकलन
धार्मिक पर्यटकीय क्षेत्र चिल्लागढ़ पुजारी माता
दल बहादुर सम्बाहाम्फे (लिम्बु) ; कथा संकलन
धार्मिक पर्यटकीय क्षेत्र चिल्लागढ़ माङ्हिम पुजारी
विष्णु माया सिङगक
(रेडियो नेपाल धनकुटा र गोरखापत्रमा कार्यरत ।)
नेपाली भाषा स्वर: शोभा अधिकारी; नेपाली भाषा कलाकार
लिम्बु भाषा स्वर: विष्णु माया सिङगक
(रेडियो नेपाल धनकुटा र गोरखापत्रमा कार्यरत ।)
